Μεγάλες ανατροπές φέρνει, όπως όλα δείχνουν, ο φετινός χειμώνας στις αγορές των αγροτικών προϊόντων, με τον ευρωπαϊκό βορρά να βρίσκεται ήδη σε δυσκολότερη θέση, καθώς το ενεργειακό κόστος και ιδιαίτερα το φυσικό αέριο, απειλεί με λουκέτο μεγάλο αριθμό αγροτικών εκμεταλλεύσεων.
Οι εξελίξεις αυτές ενδεχομένως να δώσουν χώρο στα ελληνικά αγροτικά προϊόντα και ιδίως στα κηπευτικά θερμοκηπίου, με την Κρήτη και τη Νότια Ελλάδα να αποκτούν πλεονέκτημα όσον αφορά τα κόστη ενέργειας, καθώς η ηλιοφάνεια αφήνει περιθώρια για περιορισμό την χρήσης των μονάδων θέρμανσης.
Την ίδια στιγμή, η μειωμένη προσφορά προϊόντος από τις βόρειες χώρες αναμένεται να κρατήσει ψηλά τις τιμές διάθεσης των αντίστοιχων προϊόντων, δίνοντας ευκαιρίες σε Έλληνες παραγωγούς να δοκιμάσουν την τύχη τους σε νέες αγορές. Δεν είναι λίγες οι αγροτικές μονάδες που έχουν ήδη προετοιμαστεί για το ενδεχόμενο αυτό, όσο και η συνολική εικόνα των στρεμμάτων σε περιοχές της νότιας Ελλάδας και την Κρήτη, με αναφορά στην καλλιέργεια μέσα σε θερμοκήπια, δείχνει σταθερή. Στην περίπτωση των αδερφών Αδαμόπουλου που δουλεύουν 100 στρέμματα με θερμοκήπια στην Κυπαρισσία, για τη νέα καλλιεργητική περίοδο, έχει γίνει αύξηση 22 στρεμμάτων προκειμένου να καλυφθεί ενδεχόμενο κενό στην αγορά τόσο της Ευρώπης όσο και εντός της Ελλάδας, ενώ όπως ενημερώνει ο Πάνος Αδαμόπουλος, ήδη ετοιμάζεται για αποστολή κηπευτικών στην αγορά της Σουηδίας.
Αξίζει να αναφερθεί ότι, για πρώτη φορά εδώ και οκτώ χρόνια η Nordic Greens, ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς θερμοκηπιακής ντομάτας στην Σουηδία και τη Δανία, δεν θα προχωρήσει σε φυτεύσεις ενόψει του φετινού χειμώνα, με τα 50 στρέμματα θερμοκηπίων που διαχειρίζεται να διακόπτουν τη λειτουργία τους εξαιτίας του υψηλού κόστους ενέργειας. Όπως έγινε γνωστό, η εταιρεία που δουλεύει με φωτισμό LED περίπου τις μισές εκτάσεις της (20 στρέμματα) δεν μπορεί να ανταπεξέλθει στις ενεργειακές απαιτήσεις της φετινής χρονιάς, με την αγορά των σκανδιναβικών χωρών να αφήνουν από την έναρξη της σεζόν ένα κενό της τάξης των 50 τόνων ντομάτας ανά εβδομάδα.
Στο 40% πάνω η δαπάνη
Για τα θερμοκήπια στην περιοχή της Τριφυλίας, η καλλιεργητική δαπάνη για τα κηπευτικά που αναμένεται να βγουν στην αγορά στις αρχές Οκτωβρίου έχει αυξηθεί κατά 40% σύμφωνα με εκτιμήσεις ανθρώπων της αγοράς, οι οποίοι εντοπίζουν στα λιπάσματα και στην ενέργεια το μεγαλύτερο ποσοστό της αύξησης. Ωστόσο, τα προβλήματα από τη μαινόμενη ενεργειακή κρίση, αναμένεται να περάσουν στα κοστολόγια κατά τις φυτέψεις του Δεκεμβρίου, όταν ξεκινούν και οι εργασίες για τη μεγάλη καλλιεργητική περίοδο των θερμοκηπίων της περιοχής. Εκεί, η ενέργεια, σε μια περίοδο με αυξημένες απαιτήσεις θέρμανσης των μονάδων, αναμένεται ότι θα εκτροχιάσει τα οικονομικά δεδομένα.
Net metering στο θερμοκήπιο
Αρκετοί είναι οι παραγωγοί που έχουν μπει τώρα στη διαδικασία εγκατάστασης φωτοβολταϊκών προκειμένου να προλάβουν τα κόστη που προμηνύονται για τον προσεχή χειμώνα. Σε περίπτωση που η τιμή της κιλοβατόρας διατηρηθεί στα 14 με 15 λεπτά που είναι τώρα μαζί με τις επιδοτήσεις, τότε η απόσβεση για κάποιον που θα εγκαταστήσει φωτοβολταϊκά, γίνεται σε 3,5 με 4 χρόνια περίπου. Ωστόσο, κανένας δεν είναι σε θέση να γνωρίζει τόσο για το βάθος που θα έχει η ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη, όσο και για τις δυνατότητες απορρόφησης των ανατιμήσεων, με το net metering να γίνεται πλέον επενδυτική προτεραιότητα για πολλές οργανωμένες εκμεταλλεύσεις, σχεδόν στο σύνολο της αγροτικής παραγωγής στη χώρα με υψηλές ενεργειακές απαιτήσεις.
Με 130 ευρώ ο τόνος έκλεισε η χρονιά στο πυρηνόξυλο
Ούτε για δείγμα δεν έχει απομείνει στα πυρηνουργεία πυρηνόξυλο, με τις τελευταίες ποσότητες να έχουν φύγει με τιμή ex factory στα 130 ευρώ ο τόνος, σύμφωνα με τον Μανώλη Γιαννούλη πρόεδρο της ΕΔΟΕ και του Συνδέσμου Πυρηνελαιουργών Ελλάδος. Όπως εξηγεί, η ζήτηση είναι υψηλή, αφού όσο και αν ανέβει η τιμή του, πάντα θα είναι πιο ανταγωνιστική έναντι των εναλλακτικών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, ωστόσο μένει να φανεί από την έναρξη της νέας ελαιοκομικής περιόδου τους επόμενους μήνες το πού θα κάτσει η τιμή. Πάντως πρόκειται για ένα προϊόν με μεγάλη συμμετοχή στις ενεργειακές απαιτήσεις θερμοκηπιακών μονάδων στη χώρα, με τα περισσότερα θερμοκήπια να αγοράζουν πέρυσι ποσότητες στα 80 ευρώ ο τόνος, πριν φτάσει η αγορά τα 130 ευρώ και έπεται συνέχεια στις αυξήσεις. Την ίδια στιγμή και το πέλετ, που αξιοποιείται κυρίως στη βόρεια Ελλάδα έχει διαμορφωθεί σε τιμές πάνω από τα 500 ευρώ ο τόνος, όταν ο μέσος όρος της πενταετίας δείχνει τα 300 ευρώ. Μάλιστα εν προκειμένω, η ζήτηση και για οικιακή χρήση αναμένεται να πιέσει περισσότερο τις ισορροπίες στην αγορά, αφού αρκετοί θα στραφούν σε αυτό ως εναλλακτική του πετρελαίου θέρμανσης.
Μια στις 10 εκμεταλλεύσεις πάει για κλείσιμο
Εκτός αγοράς μέχρι το τέλος του χειμώνα θα βρεθούν 1 στις 10 εκμεταλλεύσεις στην Ιταλία σύμφωνα με υπολογισμούς της Coldiretti, η οποία αποδίδει στην εκτόξευση του ενεργειακού κόστους την οικονομική κατάρρευση των αγροτών, την στιγμή που περίπου το 34% των αγροτικών και κτηνοτροφικών εκμεταλλεύσεων της χώρας λειτουργεί με ζημιά. Σύμφωνα με τελευταία έκθεση του συνδικαλιστικού οργάνου των Ιταλών αγροτών, η αγροτική παραγωγή της Ιταλίας απορροφά το περίπου 11% της ετήσιας κατανάλωσης της χώρας σε ενέργειας. Η αγροτική παραγωγή της Ιταλίας, καταγράφει μέχρι στιγμής 170% αύξηση στο κόστος λίπανσης, 90% στις ζωοτροφές, 129% στο ντίζελ και 300% στο κόστος άρδευσης.
Θέματα και για την ευρωπαϊκή κτηνοτροφία
Ανάλογα διλήμματα αντιμετωπίζουν αυτόν τον καιρό και πολλές σύγχρονες κτηνοτροφικές εκμεταλλεύσεις υψηλού αυτοματισμού, οι οποίες ωστόσο, βασίζουν τη λειτουργία τους στη χρήση φυσικού αερίου για τη λειτουργία των μονάδων ψύξης και θέρμανσης, όπως επίσης και σε εκτεταμένη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας για την υποστήριξη των υπόλοιπων αυτοματισμών. Χωρίς να υπολογίζονται οι τελευταίες ανατιμήσεις, μέχρι στιγμής, στην Ιταλία το κοστολόγιο για τις κτηνοτροφικές μονάδες της χώρας έχει αυξηθεί κατά περίπου 60%. Όμως και στην Ισπανία, ο τομέας της αγελαδοτροφίας βρίσκεται σε μια κατάσταση κατά την οποία οι κτηνοτρόφοι προχωρούν σε μαζικές σφαγές γαλακτοπαραγωγών αγελάδων, αφού η διάθεση του κρέατος αποδίδει περισσότερα από αυτό που θα άφηνε η εκτροφή τους για την παραγωγή γάλακτος. Η κινητικότητα στα σφαγεία της χώρας είναι αυξημένη κατά 10% τους τελευταίους μήνες σύμφωνα με στοιχεία που έχει συλλέξει το αντιπροσωπευτικό όργανο των αγελαδοτρόφων της χώρας.
Δημοσιεύτηκε στις 6 Σεπτεμβρίου, 2022
