Η Ευρωπαϊκή Ένωση παρουσίασε νέα Στρατηγική για τα Ναρκωτικά και επικαιροποιημένο Σχέδιο Δράσης κατά της διακίνησης, επιδιώκοντας να απαντήσει σε μια αγορά που μεταβάλλεται ραγδαία και γίνεται ολοένα πιο βίαιη, πιο συνθετική και περισσότερο ψηφιακή. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι εξελίξεις αυτές πλήττουν δυσανάλογα τους νέους και εντείνουν τους κινδύνους για τη δημόσια υγεία και την ασφάλεια.
Η Κομισιόν επιχειρεί να ενοποιήσει σε ένα κοινό πλαίσιο την ασφάλεια, τη δημόσια υγεία, την πρόληψη και τη διεθνή συνεργασία, στέλνοντας μήνυμα αυστηρότερης στάσης απέναντι στη διακίνηση ναρκωτικών. Οι Βρυξέλλες θέτουν το ζήτημα πλέον στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής.
Η διακίνηση περιγράφεται ως μια «παγκόσμια εγκληματική επιχείρηση» που τροφοδοτεί τη βία και τη διαφθορά. Σημειώνεται σημαντική αύξηση της προσφοράς ιδιαίτερα ισχυρών ουσιών, όπως συνθετικά οπιοειδή, κοκαΐνη και διεγερτικά. Ενδεικτικά, το 2023 οι κατασχέσεις κοκαΐνης στην ΕΕ έφτασαν τους 419 τόνους, ενώ κάθε χρόνο εντοπίζονται και διαλύονται περίπου 500 εργαστήρια συνθετικών ναρκωτικών.
Ο Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων και Μετανάστευσης Μάγκνους Μπρούνερ υπογράμμισε ότι η ΕΕ δεν προτίθεται να ανεχθεί εγκληματικά δίκτυα που διοχετεύουν φθηνά ναρκωτικά στους ευρωπαϊκούς δρόμους, ενισχύοντας τη βίαιη εγκληματικότητα και υπονομεύοντας την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών. Όπως ανέφερε, η νέα στρατηγική συνδυάζει συνεργασίες με διεθνείς εταίρους για τον περιορισμό των ροών προς την Ευρώπη, αυστηρότερους ελέγχους στην προσφορά και επενδύσεις στην πρόληψη και τη θεραπεία.
Το Σχέδιο Δράσης περιλαμβάνει ενίσχυση των μέτρων κατά της παράνομης παραγωγής και διακίνησης, αξιολόγηση της υφιστάμενης ποινικής νομοθεσίας, νέα στρατηγική για τα λιμάνια, διεύρυνση του ρόλου του Κέντρου Ναυτιλιακής Ανάλυσης και Επιχειρήσεων – Ναρκωτικά (MAOC-N) και αυξημένη αξιοποίηση της Frontex στα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις διαδρομές μέσω ταχυδρομικών και ταχυμεταφορικών υπηρεσιών, καθώς και στις διαδικτυακές αγορές ναρκωτικών, με ενίσχυση των επιχειρησιακών εργαλείων και συνεργασία με ιδιωτικούς φορείς.
Η εκτελεστική αντιπρόεδρος της Επιτροπής αρμόδια για την Τεχνολογική Κυριαρχία, την Ασφάλεια και τη Δημοκρατία, Henna Virkkunen, σημείωσε ότι η αντιμετώπιση των κυκλωμάτων διακίνησης αφορά ταυτόχρονα την ασφάλεια, την προστασία των πολιτών και τη δημόσια υγεία, ιδίως σε μια περίοδο όπου η ψηφιακή διάσταση της αγοράς ναρκωτικών ενισχύεται και οι νέοι βρίσκονται στο επίκεντρο των κινδύνων.
Η στρατηγική υιοθετεί μια ισορροπημένη προσέγγιση που συνδυάζει υγεία, κοινωνική πολιτική και κατασταλτικά μέτρα. Δίνεται βαρύτητα στην πρόληψη, στη μείωση της βλάβης, στη θεραπεία και στην κοινωνική επανένταξη, παράλληλα με νέα νομοθετικά και επιχειρησιακά εργαλεία για την καταπολέμηση της οργανωμένης εγκληματικότητας.
Κρίσιμο στοιχείο της νέας δέσμης αποτελούν οι επικαιροποιημένοι κανόνες για τις ουσίες-προδρόμους, απαραίτητες στη βιομηχανία αλλά και στην παράνομη παραγωγή συνθετικών ναρκωτικών. Η Επιτροπή επισημαίνει ότι εγκληματικά δίκτυα στρέφονται πλέον σε «σχεδιασμένους» προδρόμους χωρίς νόμιμη χρήση, προκειμένου να παρακάμπτουν τους ελέγχους.
Ο Αντιπρόεδρος και Επίτροπος για το Εμπόριο και την Οικονομική Ασφάλεια Μάρος Σέφκοβιτς υπογράμμισε τη δέσμευση της ΕΕ για αυστηρό έλεγχο των ουσιών αυτών, με ενισχυμένους μηχανισμούς για τελωνεία και αρμόδιες αρχές, απαγορεύσεις για τους σχεδιασμένους προδρόμους και ψηφιοποιημένες διαδικασίες για τον νόμιμο εμπορικό κύκλο.
Στον τομέα της δημόσιας υγείας, η στρατηγική προβλέπει ενίσχυση των δράσεων πρόληψης, αξιοποίηση της πρωτοβουλίας «Healthier Together», ενδυνάμωση της ενημέρωσης για τους κινδύνους και μέτρα κοινωνικής και επαγγελματικής επανένταξης. Παράλληλα, δημιουργείται αναβαθμισμένο ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για νέες ψυχοδραστικές ουσίες και μηχανισμός ταχείας ειδοποίησης για απειλές υγείας, με ιδιαίτερη έμφαση στους κινδύνους για παιδιά και νέους.
Η ΕΕ σχεδιάζει επίσης τη δημιουργία Κέντρου Ασφάλειας και Καινοτομίας έως το 2026 και μιας πανευρωπαϊκής πλατφόρμας συνεργασίας ειδικών για την αντιμετώπιση της στρατολόγησης ανηλίκων από εγκληματικά δίκτυα, συμπεριλαμβανομένων των διαδικτυακών μορφών. Σε διεθνές επίπεδο, ενισχύεται η συνεργασία με τρίτες χώρες μέσω κοινών αξιολογήσεων, ερευνών και διαλόγου για τους προδρόμους και τις νέες συνθετικές ουσίες.
Κεντρικό ρόλο στην υλοποίηση της στρατηγικής αναλαμβάνουν η Europol, η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία για τα Ναρκωτικά (EUDA) και η Frontex. Η Europol ενισχύει τη λειτουργία της ως επιχειρησιακό και πληροφοριακό κέντρο για τη διάλυση δικτύων, με έμφαση στις ψηφιακές αγορές. Η EUDA λειτουργεί ως επιστημονικός πυλώνας για την αναγνώριση νέων ουσιών, την αξιολόγηση κινδύνων και την υποστήριξη των κρατών μελών στην πρόληψη. Η Frontex αυξάνει τη συνδρομή της στα εξωτερικά σύνορα με προηγμένα εργαλεία επιτήρησης και ανάλυσης.
Ανδρέας Μηλιώνης Δημοσιογράφος
Δημοσιεύτηκε στις 13 Δεκεμβρίου, 2025
